Aν μπορείτε να μπείτε σε ένα σούπερ μάρκετ και να βρείτε μπανάνες από την Κόστα Ρίκα, βραζιλιάνικο καφέ και ένα μπουκάλι κρασί από τη Νότια Αφρική, τότε βιώνετε τις επιπτώσεις του διεθνούς εμπορίου.
Το διεθνές εμπόριο επιτρέπει στις χώρες να επεκτείνουν τις αγορές τους και να αποκτήσουν πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες που διαφορετικά μπορεί να μην ήταν διαθέσιμα στο εσωτερικό της χώρας. Ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου, η αγορά είναι πιο ανταγωνιστική. Αυτό τελικά οδηγεί σε πιο ανταγωνιστικές τιμές και φέρνει ένα φθηνότερο προϊόν στην πατρίδα του καταναλωτή.
Βασικά συμπεράσματα
Το διεθνές εμπόριο είναι η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ χωρών.
Το παγκόσμιο εμπόριο δίνει στους καταναλωτές και τις χώρες την ευκαιρία να εκτεθούν σε αγαθά και υπηρεσίες που δεν είναι διαθέσιμα στις χώρες τους ή που θα ήταν ακριβότερα στο εσωτερικό τους.
Η σημασία του διεθνούς εμπορίου αναγνωρίστηκε από νωρίς από πολιτικούς οικονομολόγους όπως ο Adam Smith και ο David Ricardo.
Παρόλα αυτά, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το διεθνές εμπόριο μπορεί στην πραγματικότητα να είναι κακό για τα μικρότερα έθνη, θέτοντάς τα σε μεγαλύτερο μειονέκτημα στην παγκόσμια σκηνή.
Κατανόηση του διεθνούς εμπορίου
Το διεθνές εμπόριο ήταν το κλειδί για την άνοδο της παγκόσμιας οικονομίας. Στην παγκόσμια οικονομία, η προσφορά και η ζήτηση -και συνεπώς οι τιμές- επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα παγκόσμια γεγονότα.
Οι πολιτικές αλλαγές στην Ασία, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του κόστους εργασίας. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος παραγωγής για μια αμερικανική εταιρεία αθλητικών παπουτσιών που εδρεύει στη Μαλαισία, γεγονός που θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής που χρεώνεται για ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια που μπορεί να αγοράσει ένας Αμερικανός καταναλωτής στο τοπικό εμπορικό κέντρο.
Εισαγωγές και εξαγωγές
Ένα προϊόν που πωλείται στην παγκόσμια αγορά ονομάζεται εξαγωγή, ενώ ένα προϊόν που αγοράζεται από την παγκόσμια αγορά ονομάζεται εισαγωγή. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές καταγράφονται στο τμήμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας.
Το παγκόσμιο εμπόριο επιτρέπει στις πλούσιες χώρες να χρησιμοποιούν τους πόρους τους -για παράδειγμα, την εργασία, την τεχνολογία ή το κεφάλαιο- πιο αποτελεσματικά. Διαφορετικές χώρες είναι προικισμένες με διαφορετικά περιουσιακά στοιχεία και φυσικούς πόρους: γη, εργασία, κεφάλαιο και τεχνολογία κ.λπ. Αυτό επιτρέπει σε ορισμένες χώρες να παράγουν το ίδιο αγαθό πιο αποτελεσματικά - με άλλα λόγια, πιο γρήγορα και με μικρότερο κόστος. Ως εκ τούτου, μπορούν να το πωλούν φθηνότερα από άλλες χώρες. Εάν μια χώρα δεν μπορεί να παράγει αποτελεσματικά ένα αγαθό, μπορεί να το αποκτήσει μέσω εμπορικών συναλλαγών με μια άλλη χώρα που μπορεί. Αυτό είναι γνωστό ως εξειδίκευση στο διεθνές εμπόριο.
Για παράδειγμα, η Αγγλία και η Πορτογαλία έχουν ιστορικά επωφεληθεί και οι δύο από την εξειδίκευση και το εμπόριο σύμφωνα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Η Πορτογαλία διαθέτει άφθονους αμπελώνες και μπορεί να παράγει κρασί με χαμηλό κόστος, ενώ η Αγγλία είναι σε θέση να κατασκευάζει φθηνότερα υφάσματα, δεδομένου ότι τα βοσκοτόπια της είναι γεμάτα πρόβατα. Κάθε χώρα θα αναγνώριζε τελικά αυτά τα γεγονότα και θα σταματούσε να προσπαθεί να παράγει το προϊόν που ήταν πιο δαπανηρό να παραχθεί εγχωρίως υπέρ της συμμετοχής στο εμπόριο. Πράγματι, με την πάροδο του χρόνου, η Αγγλία σταμάτησε να παράγει κρασί και η Πορτογαλία σταμάτησε να κατασκευάζει υφάσματα. Και οι δύο χώρες είδαν ότι ήταν προς όφελός τους να σταματήσουν τις προσπάθειές τους να παράγουν αυτά τα προϊόντα στο εσωτερικό τους και, αντ' αυτού, να συναλλάσσονται μεταξύ τους για να τα αποκτούν.
Συγκριτικό πλεονέκτημα
Οι δύο αυτές χώρες συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να παράγουν περισσότερα εστιάζοντας στα προϊόντα με τα οποία είχαν συγκριτικό πλεονέκτημα. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι Πορτογάλοι θα άρχιζαν να παράγουν μόνο κρασί και οι Άγγλοι μόνο βαμβάκι. Κάθε χώρα μπορεί τώρα να δημιουργήσει μια εξειδικευμένη παραγωγή 20 μονάδων ετησίως και να εμπορεύεται ίσες αναλογίες και των δύο προϊόντων. Ως εκ τούτου, κάθε χώρα έχει πλέον πρόσβαση και στα δύο προϊόντα σε χαμηλότερο κόστος. Βλέπουμε λοιπόν ότι και για τις δύο χώρες, το κόστος ευκαιρίας της παραγωγής και των δύο προϊόντων είναι μεγαλύτερο από το κόστος της εξειδίκευσης.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα μπορεί να αντιπαραβληθεί με το απόλυτο πλεονέκτημα. Το απόλυτο πλεονέκτημα οδηγεί σε αδιαμφισβήτητα κέρδη από την εξειδίκευση και το εμπόριο μόνο στις περιπτώσεις όπου κάθε παραγωγός έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή κάποιου αγαθού. Εάν ένας παραγωγός δεν διαθέτει κανένα απόλυτο πλεονέκτημα, τότε δεν θα εξάγει ποτέ τίποτα. Βλέπουμε όμως ότι οι χώρες που δεν έχουν κανένα σαφές απόλυτο πλεονέκτημα κερδίζουν από το εμπόριο επειδή έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα.
Σύμφωνα με τη θεωρία του διεθνούς εμπορίου, ακόμη και αν μια χώρα έχει απόλυτο πλεονέκτημα έναντι μιας άλλης, μπορεί να επωφεληθεί από την εξειδίκευση.
Προέλευση του συγκριτικού πλεονεκτήματος
Η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος έχει αποδοθεί στον Άγγλο πολιτικό οικονομολόγο Ντέιβιντ Ρικάρντο. Το συγκριτικό πλεονέκτημα συζητείται στο βιβλίο του Ρικάρντο "On the Principles of Political Economy and Taxation" που εκδόθηκε το 1817, αν και έχει προταθεί ότι ο μέντορας του Ρικάρντο, ο Τζέιμς Μιλ, πιθανόν να εμπνεύστηκε την ανάλυση και να την έβαλε κρυφά στο βιβλίο του Ρικάρντο.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως δείξαμε παραπάνω, έδειξε περίφημα πώς η Αγγλία και η Πορτογαλία επωφελούνται αμφότερες από την εξειδίκευση και το εμπόριο σύμφωνα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Στην περίπτωση αυτή, η Πορτογαλία ήταν σε θέση να παράγει κρασί με χαμηλό κόστος, ενώ η Αγγλία ήταν σε θέση να κατασκευάζει φθηνά υφάσματα. Ο Ρικάρντο προέβλεψε ότι κάθε χώρα θα αναγνώριζε τελικά αυτά τα γεγονότα και θα σταματούσε να προσπαθεί να παράγει το προϊόν που είχε μεγαλύτερο κόστος παραγωγής.
Ένα πιο σύγχρονο παράδειγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κίνας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών με τη μορφή φτηνού εργατικού δυναμικού. Οι Κινέζοι εργάτες παράγουν απλά καταναλωτικά αγαθά με πολύ χαμηλότερο κόστος ευκαιρίας. Το συγκριτικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών έγκειται στην εξειδικευμένη, εντάσεως κεφαλαίου εργασία. Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι παράγουν εξελιγμένα αγαθά ή επενδυτικές ευκαιρίες με χαμηλότερο κόστος ευκαιρίας. Η εξειδίκευση και οι συναλλαγές κατά μήκος αυτών των γραμμών ωφελούν κάθε χώρα.
Η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος βοηθά να εξηγηθεί γιατί ο προστατευτισμός ήταν παραδοσιακά ανεπιτυχής. Εάν μια χώρα αποχωρήσει από μια διεθνή εμπορική συμφωνία ή εάν μια κυβέρνηση επιβάλει δασμούς, μπορεί να παραχθεί άμεσο τοπικό όφελος με τη μορφή νέων θέσεων εργασίας. Ωστόσο, αυτό συχνά δεν αποτελεί μακροπρόθεσμη λύση σε ένα εμπορικό πρόβλημα. Τελικά, η εν λόγω χώρα θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους γείτονές της: χώρες που ήταν ήδη σε καλύτερη θέση να παράγουν αυτά τα είδη με χαμηλότερο κόστος ευκαιρίας
Κριτικές του συγκριτικού πλεονεκτήματος
Γιατί ο κόσμος δεν έχει ανοικτό εμπόριο μεταξύ των χωρών; Όταν υπάρχει ελεύθερο εμπόριο, γιατί ορισμένες χώρες παραμένουν φτωχές εις βάρος άλλων; Υπάρχουν πολλοί λόγοι, αλλά ο πιο σημαντικός είναι κάτι που οι οικονομολόγοι ονομάζουν rent-seeking. Το rent-seeking συμβαίνει όταν μια ομάδα οργανώνεται και ασκεί πιέσεις στην κυβέρνηση για να προστατεύσει τα συμφέροντά της.
Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι οι παραγωγοί αμερικανικών παπουτσιών κατανοούν και συμφωνούν με το επιχείρημα του ελεύθερου εμπορίου - αλλά γνωρίζουν επίσης ότι τα στενά συμφέροντά τους θα επηρεαστούν αρνητικά από τα φθηνότερα ξένα παπούτσια. Ακόμη και αν οι εργάτες θα ήταν πιο παραγωγικοί μεταπηδώντας από την κατασκευή παπουτσιών στην κατασκευή υπολογιστών, κανείς στην βιομηχανία παπουτσιών δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του ή να δει τα κέρδη του να μειώνονται βραχυπρόθεσμα.
Αυτή η επιθυμία θα μπορούσε να οδηγήσει τους υποδηματοποιούς να πιέσουν για ειδικές φορολογικές ελαφρύνσεις για τα προϊόντα τους ή για επιπλέον δασμούς (ή ακόμη και για απόλυτη απαγόρευση) στα ξένα υποδήματα. Οι εκκλήσεις για τη διάσωση των αμερικανικών θέσεων εργασίας και τη διατήρηση μιας πατροπαράδοτης αμερικανικής βιοτεχνίας αφθονούν - ακόμη και αν, μακροπρόθεσμα, οι Αμερικανοί εργάτες θα γίνουν σχετικά λιγότερο παραγωγικοί και οι Αμερικανοί καταναλωτές σχετικά φτωχότεροι από τέτοιες προστατευτικές τακτικές.
Άλλα πιθανά οφέλη των παγκόσμιων συναλλαγών
Το διεθνές εμπόριο δεν οδηγεί μόνο σε αυξημένη αποτελεσματικότητα, αλλά επιτρέπει επίσης στις χώρες να συμμετέχουν σε μια παγκόσμια οικονομία, ενθαρρύνοντας την ευκαιρία για άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ). Θεωρητικά, οι οικονομίες μπορούν έτσι να αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά και να γίνουν πιο εύκολα ανταγωνιστικοί οικονομικοί συμμετέχοντες.
Για την κυβέρνηση υποδοχής, οι ΑΞΕ είναι ένα μέσο με το οποίο το ξένο νόμισμα και η τεχνογνωσία μπορούν να εισέλθουν στη χώρα. Αυξάνουν τα επίπεδα απασχόλησης και θεωρητικά οδηγούν σε αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Για τον επενδυτή, οι ΑΞΕ προσφέρουν επέκταση και ανάπτυξη της εταιρείας, που σημαίνει υψηλότερα έσοδα.
Ελεύθερο εμπόριο έναντι προστατευτισμού
Όπως συμβαίνει με όλες τις θεωρίες, υπάρχουν αντίθετες απόψεις. Στο διεθνές εμπόριο υπάρχουν δύο αντίθετες απόψεις όσον αφορά το επίπεδο ελέγχου που ασκείται στο εμπόριο μεταξύ των χωρών.
Ελεύθερο εμπόριο
Το ελεύθερο εμπόριο είναι η απλούστερη από τις δύο θεωρίες. Αυτή η προσέγγιση αναφέρεται επίσης μερικές φορές ως laissez-faire economics. Με την προσέγγιση laissez-faire, δεν υπάρχουν περιορισμοί στο εμπόριο. Η βασική ιδέα είναι ότι οι παράγοντες της προσφοράς και της ζήτησης, που λειτουργούν σε παγκόσμια κλίμακα, θα διασφαλίσουν ότι η παραγωγή γίνεται αποτελεσματικά. Επομένως, δεν χρειάζεται να γίνει τίποτα για την προστασία ή την προώθηση του εμπορίου και της ανάπτυξης, διότι οι δυνάμεις της αγοράς θα το κάνουν αυτό αυτόματα.
Ο προστατευτισμός υποστηρίζει ότι η ρύθμιση του διεθνούς εμπορίου είναι σημαντική για να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία των αγορών. Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας πιστεύουν ότι οι ανεπάρκειες της αγοράς μπορεί να εμποδίσουν τα οφέλη του διεθνούς εμπορίου και στοχεύουν στην ανάλογη καθοδήγηση της αγοράς. Ο προστατευτισμός υπάρχει σε πολλές διαφορετικές μορφές, αλλά οι πιο συνηθισμένες είναι οι δασμοί, οι επιδοτήσεις και οι ποσοστώσεις. Οι στρατηγικές αυτές επιχειρούν να διορθώσουν κάθε αναποτελεσματικότητα στη διεθνή αγορά.
Καθώς ανοίγει την ευκαιρία για εξειδίκευση και, συνεπώς, για αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων, το διεθνές εμπόριο έχει τη δυνατότητα να μεγιστοποιήσει την ικανότητα μιας χώρας να παράγει και να αποκτά αγαθά. Οι αντίπαλοι του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου έχουν υποστηρίξει, ωστόσο, ότι το διεθνές εμπόριο εξακολουθεί να επιτρέπει ανεπάρκειες που αφήνουν εκτεθειμένες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Το βέβαιο είναι ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση συνεχών αλλαγών και, καθώς αναπτύσσεται, το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι συμμετέχοντες σε αυτήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου